Trung quốc không nhập phế liệu nhựa, Đông Nam Á trở thành “bãi rác” của Mỹ

Trung quốc không nhập phế liệu nhựa, Đông Nam Á trở thành “bãi rác” của Mỹ
Việt Nam là một trong những điểm đang phải hứng chịu lượng rác nhựa khổng lồ này từ Mỹ. Vì theo thông tin mới nhất, Bắc Kinh đã ngưng nhập khẩu phế liệu của cường quốc này.

Lệnh cấm nhập khẩu phế liệu nhựa của Trung Quốc, khủng hoảng nhựa toàn cầu
Khi vứt đi những món nhựa không dùng đến, người ta thường nghĩ chúng sẽ được tái chế. Nhưng thực tế, rác thải nhựa được chuyển đến Trung Quốc trong nhiều năm qua. Tuy nhiên hiện nay Trung Quốc đã ngừng nhập khẩu nhựa, và số rác đó được chôn lấp ở các bãi thu gom tại những nước Đông Nam Á.

Theo thống kê, lượng rác nhựa Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc và Hồng Kông trong giai đoạn tháng 1 đến tháng 6 năm 2018 đã giảm đi rất nhiều. Thay vì đó, chúng đổ dồn vào các nước đang phát triển ở khu vực Đông Nam Á như Việt Nam, Thái Lan, Ấn Độ, Malaysia,…

phế liệu nhập khẩu

Vì lệnh cấm nhập của Trung Quốc mà Mỹ buộc phải chuyển hướng xử lý nhựa thừa qua các nước này. Tổ chức Hòa Bình Xanh của Mỹ cho rằng chính nước này đang lợi dụng những quốc gia Đông Nam Á để tránh thiệt hại cho họ thay vì chịu trách nhiệm với rác họ thải ra. Trong khi đó, các “nạn nhân” này lại là những nơi chưa có khung quy định về xử lý rác thải một cách khoa học, thân thiện với môi trường.

Rác thải nhựa thường chứa những chất độc hại. Chúng có thể là các chai nhựa, rác tái chế của hộ gia đình, túi nylon, màng bọc thực phẩm,… Các chuyên gia cho biết, nước Mỹ cũng như nhiều nước phát triển khác đang gặp phải một vấn đề. Đó là họ sản xuất ra các vật liệu độc hại mà không tự giải quyết được hoặc không muốn làm điều này. Hậu quả thì các nước đang phát triển phải gánh lấy đống thải đó.

Việc Trung Quốc cấm nhập khẩu phế liệu nhựa cũng dóng lên một hồi chuông báo động. Nó phơi bày ra thực trạng là con người đang rất chật vật để tìm cách xử lý lượng nhựa khổng lồ chính mình tạo ra hàng ngày.

…Và những hậu quả bắt đầu được nhìn thấy
Trước mắt, có thể dễ dàng biết được rằng, lượng nhựa phế liệu nhập khẩu tăng cao thì các phản ứng tiêu cực chắc chắn xảy ra. Tại các nước như Việt Nam, Thái Lan, Malaysia đều có những dấu hiệu cực kỳ nguy hiểm.

Gần đây nhất là vào tháng 7 năm 2018. Tình hình phía Tây Nam Kuala Lumpur của Malaysia, người dân phàn nàn về tình trạng ô nhiễm không khí và nước. Việc đó khiến các cơ sở tái chế buộc phải ngưng hoạt động. Và nước này đã quyết định thu hồi giấy phép  nhập khẩu một số loại nhựa của 114 nhà máy.

container phế liệu

Hay ở Việt Nam, có hai bến cảng ngập ngụa trong đống phế liệu khổng lồ chuyển hướng từ Trung Quốc sang. Do đó mà vào hồi tháng 5 vừa qua, cơ quan chức năng đã tạm giải vây bằng cách tạm dừng nhập khẩu rác nhựa từ các nước. Tuy nhiên rất có thể mọi việc chưa dừng lại ở đó.

Đáng nói hơn, ở Thái Lan, vào tháng 6 năm nay, ảnh hưởng của lượng rác nhựa đến vùng biển thật kinh hoàng. Tiêu biểu cho các biểu hiện là cái chết của một con cá voi hoa tiêu. Nguyên nhân là bởi nó đã nuốt chửng đến 80 túi nylon. Cùng với đó là hoạt động bất thường của các cơ sở tái chế bị phát hiện. Kết quả, Thái Lan đang cân nhắc cấm tất cả các loại phế liệu nhập khẩu từ các nước. Điều này cũng hợp lý bởi nhìn lại thống kê thì lượng rác nhựa Mỹ chuyển vào nước này tăng mạnh gần 2000% của năm 2018 so với 2013.

Các chuyên gia nói gì?
Có vài luồng ý kiến khác nhau khi nhìn nhận về vấn đề phế liệu nhựa bị chuyển hướng như hiện nay. Trong đó đa phần không đồng tình với cách làm của nước Mỹ.

Ông John Hocevar, giám đốc chiến dịch Oceans của tổ chức Hòa Bình Xanh cho rằng: “Thay vì chịu trách nhiệm cho rác do chính họ thải ra, các công ty Mỹ lợi dụng những quốc gia đang phát triển nhằm bảo vệ bản thân”. Và ông cho rằng, “điều chính yếu cuối cùng là phải giảm rác thải từ nguồn”.

cơ quan chức năng kiểm tra phế liệu

Cùng nhận suy nghĩ đó, phó giá sư Daniel Hoornweg tại Viện công nghệ đại học Ontario nhận định: “Đúng là nó giống như cơ hội trục lợi. Tôi đoán qua thời gian, các nước sẽ bắt đầu thắt chặt nhập khẩu và xử lý rác thải”. Ông còn nhấn mạnh rằng người Mỹ và châu Âu phải nhận ra đây là một vấn đề lớn cần được quan tâm thay đổi.

Tuy nhiên cũng có người nghĩ khác. Đại diện là bà Adina Renee Adler, giám đốc về các vấn đề quốc tế tại Viện Công nghiệp tái chế phế liệu. Bà cho hay, người Mỹ không phải trút rác thải lên Đông Nam Á. Bởi thị trường vật liệu ở đó vốn hợp pháp và vật liệu tái chế và phế liệu là được mua chế chứ không phải được bán. “Các chính phủ nói rằng cảng của họ đang quá tải. Nhưng chúng tôi hi vọng lệnh cấm chỉ là tạm thời bởi đây là thương mại hợp pháp” – bà nói thêm.